آب مناسب برای تانک گیاهی

آب یکی از عوامل اصلی پیشرفت تانک گیاهی شما و درک آن بزرگترین تفاوت شما با دیگر تانک هاست.

آب در طبیعت بطور فوق العاده ای پاک و مقطر سازی می شود.این آب شامل نمک حل شده ، بافر ها ، نیترات ها و … به میزان دقیق بسته به شرایط محیطی آب است.

ماهی ها و گیاهان آبی میلیون ها سال در محیط بومی سکونت خود رشد و نمو کرده اند و شاید نتوانند در محیط دیگری قادر به زندگی باشند.

افراد مبتدی و مخصوصا افراد تنبل باید ماهی هایی را انتخاب کنند که با آب معمولی محیطی این افراد سازگار باشند ، متناوباً افراد پیشرفته و پرتکاپو expert می توانند خصوصیات شیمی آب را تغییر دهند تا با محیطی که ماهی برای نمو لازم دارد مطابقت کند.با این وجود اعمال این تغییرات از چیزی که به نظر میاد بسیار دشوار تر خواهد بود.

حال شما مبتدی هستید یا پیشرفته ، در هر دوحال لازم است نکاتی را در مورد شیمی آب بدانید تا بتوانید محیط مخزن خود را با ماهی هایی که پرورش می دهید مطابقت دهید.

آب معمولا چهار خواص قابل اندازه گیری برای مشخص کردن مواد شیمیایی محلول در آب دارد.

‏PH (غلظت یون هیدروژن برحسب گرم اتم درهر لیتر)

‏Buffering Capacity (ظرفیت گنجایش )

‏General Hrdness ( سختی کلی آب)

‏Salinity (میزان نمک محلول در آب یا شوری)

بعلاوه نیترات و عناصر کمیاب.

PH

‏PH اشاره به این موضوع داره که آب اسیدی است یا قلیایی و یا هیچ یک یعنی خنثی.

‏PH هفت را خنثی ، پایین تر از هفت را اسیدی و بالاتر از هفت را قلیایی ، آلکالین یا باز نام گذاری کرده اند.این مقیاس ( مانند مقیاس ریشتر که برای اندازه گیری میزان زمین لرزه استفاده می شود) یک مقیاس لگاریتمی است.

آبی با PH پنج و نیم ، 10 برابر اسیدی تر از آبی با PH شش و نیم است ، بدینگونه تغییر PH آب به میزان بسیار کم و ناچیز(به طور ناگهانی ) چیزی بیشتر از یک تغییر شیمیایی است که ممکن است در آغاز در ماهی به نظر برسد و بیشتر از آن باعث استرس و پریشانی فراوانی در ماهی ها خواهد شد.

برای پرورش دهنده ماهی دو جنبه از PH آب دارای اهمیت است.

اول اینکه تغییر PH به طور مداوم برای ماهی بسیار استرس آور است و باید از این کار دوری کرد.تغییر PH آب به میزان 3 واحد در هر روز برای ماهی ها استرس زا شناخته شده است و به طور قطع باعث تنش جسمی و روانی در ماهی ها خواهد شد.از این قرار شما می خواهید محیطی ایجاد کنید که در مدت طولانی PH ثابت و همیشگی باقی بماند.

دوم اینکه بعضی ماهی ها با محیط خاصی غیر از محیط بومی خود از نظر PH تطبیق داده شده اند و پرورش یافته اند.شما باید مطمئن شوید که PH تانک شما با PH تطبطق شده حتما یکی باشد.

بعضی ماهی ها می توانند خودشان را تا حدی با PH پایین تر یا بالاتر از حد مطلوب وفق دهند.اگر PH طبیعی آب شما بین محدوده 6.5 -7.5 است شما می توانید انواع مختلف ماهی ها را بدون مشکل نگه داری کنید.اگر PH آب شما بین این محدوده است شما نیازی به بالا یا پایین بردن PH نخواهید داشت.

Buffering Capacity (ظرفیت گنجایش بافر)

‏(KH, Alkalinity)

این مبحث اشاره به قابلیت آب در نگهداری PH به طور ثابت در برابر اسید ها یا باز هایی است که به آب اضافه می شود. PH و ظرفیت گنجایش مانند دو رشته به هم تابیده با یکدیگر هستند.

هر چند یک نفر می تواند فکر کند که افزودن هم اندازه یک اسید و آب مقطر (منظور آب با PH خنثی) باید این نتیجه را بدهد که PH بدست آمده مابین PH اسید و آب مقطر است اما تجربه ثابت کرده است که این موضوع بندرت اتفاق خواهد افتاد.اگر آب به میزان کافی ظرفیت گنجایش داشته باشد ، این ظرفیت می تواند اسید اضافه شده را به راحتی بمکد و آن را خنثی کند بدون این که PH آب به میزان قابل توجه تغییر کند.برای درک بهتر ظرفیت گنجایش مانند یک اسفنج بزرگ عمل می کند ، هر چه ما اسید بیشتری اضافه کنیم این اسفنج اسید را مکیده و خنثی می کند و PH آب تغییری نخواهد کرد. در هر حال اسفنج هم یک ظرفیت مشخصی دارد وقتی این ظرفیت پر شد و گنجایش اسفنج به اتمام رسید با اضافه کردن اسید PH آب به سرعت تغییر خواهد کرد.

ظرفیت گنجایش می تواند هم نتیجه مثبت داشته باشد و هم منفی .

از جنبه مثبت قضیه ، چرخه نیتروژن درآکواریوم باعث تولید اسید نیتریک (نیترات) می شود.بدون وجود ظرفیت گنجایش PH آب شما در زمان کوتاهی افت خواهد کرد و این بسیار موضوع بدی است ، حال اگر آب دارای میزان کافی ظرفیت گنجایش باشد PH آب در حد ثابت باقی خواهد ماند.

از جنبه منفی قضیه ، آب شیر آب (آب آشامیدنی) خیلی از اوقات و به جرائت می توان گفت همیشه ظرفیت گنجایش بسیار بالایی دارد.اگر PH این آب برای ماهی ها خیلی زیاد است ، ظرفیت گنجایش کار را برای پایین آوردن PH به میزان مناسب بسیار دشوار خواهد کرد.مبادرت به کم کردن PH بدون دقت و اطلاعات معمولا منجر به شکست می شود چون تاثیرظرفیت گنجایش آب نادیده گرفته می شود.

در آکواریوم های آب شیرین بیشتر ظرفیت های گنجایش آب به خاطر کربنات ها و بی کربنات ها از بین رفته است.بنابراین شرایط ، سختی کربن (carbonate hardness,KH) و خصلت قلیایی (alkalinity) و ظرفیت گنجایش (buffering capacity) با هم تبادل پذیرند ، اگر چه به طور تکنیکی با همدیگر شباهتی ندارند ولی در زمینه پرورش ماهی با هم مشابه هستند.

سوال : آب آکواریوم شما به چه میزان ظرفیت گنجایش نیاز دارد؟

بسیاری از کیت های تست گنجایش بافر آکواریوم در واقع سختی کربن یا همان KH آب را اندازه گیری می کنند.هر چه میزان سختی بیشتر باشد ،آب مقاومت بیشتری برای عوض شدن PH نشان می دهد و تغییر PH آب سخت تر خواهد بود.سختی کربن آب آکواریوم شما باید به اندازه کافی بالا باشد تا از نوسان شدید PH در طول زمان جلوگیری شود.اگر سختی کربن آب آکواریوم شما کمتر از 4.5(d.h) است ، شما باید توجه ویژه ای به PH آب آکواریوم خود داشته باشید و به طور هفتگی حتما PH را اندازه گیری کنید تا موقعی که بفهمید PH ثابت آب چه مقدار است.این موضوع شدیدا مهم است اگر شما در تعویض مکرر مقداری از آب آکواریوم خود غفلت می کنید.

مهم است بدانید چرخه نیتروژن زمینه را برای کاهش PH آب آکواریوم در طول زمان فراهم می کند.میزان دقیق تغییر PH درست مانند سختی کربن KH به مقدار و نسبت نیترات تولید شده در آب بستگی دارد.اگر PH آب شما به میزان دو دهم در طول یک ماه کاهش پیدا کند ، شما باید به فکر بالا بردن سختی کربن KH آب باشید و یا دفعات تعویض مقداری از آب آکواریوم را افزایش دهید.سختی کربن آب مستقیما ماهی ها را تحت تاثیر قرار نمی دهد بنابراین نیازی به انتخاب ماهی های خاص برای تطبیق با KH آب موجود نیست.

نکته : استفاده از آب مقطر برای آکواریوم ایده خوبی نیست .به این خاطر که آب مقطر در واقع KH ندارد و میزان سختی کربن صفر است.این بدان معنی است که اضافه کردن مقدار بسیار کمی اسید به آب به میزان قابل توجه ای PH را تغییر می دهد و باعث استرس شدید در ماهی ها خواهد شد.به خاطر این ناپایداری ، آب مقطر و اصولا هر گونه آب پالایش شده و تصفیه شده هیچ گاه مستقیما در آکواریوم استفاده نمی شود.آب آشامیدنی و همچنین نمک باید در این آبها افزوده شود تا میزان سختی کربن یعنی KH و همچنین سختی کلی آب یعنی GH افزایش یابد.

Altering Your Water’s Chemistry

تغییر دادن مواد شیمی آب

(Hardening Your Water (Raising GH and/or KH

سخت تر کردن آب شما (بالا بردن میزان سختی کلی و سختی کربن)

اندازه های مواد نام برده شده تقریبی هستند پس از کیت های تست برای رسیدن به میزان مورد نیاز استفاده کنید.این نکته را بیاد داشته باشید که اگر آب منطقه شما خیلی سبک است (1 درجه KH و یا کمتر)شما ممکنه شاهد یک تغییر PH بسیار شدید باشید درست مثل اینکه به آب بافر اضافه کرده اید.برای بالا بردن GH و KH در یک زمان و باهم ، به آب به ازای هر 100 لیتر یک قاشق چایخوری کلسیم کربنات (CaCO3) اضافه کنید.با این کار هردوی GH و KH به میزان 1 تا 2 درجه d.h افزایش پیدا می کنند.

چاره دیگر متناوبا این است که مقداری از پوست صدف دریایی ، مرجان ، سنگ آهک و سنگ مرمر ریز شده به فیلتر خود اضافه کنید.برای بالا بردن KH بدون بالا بردن میزان GH ، به آب به ازای هر 100 لیتر یک و نیم قاشق چایخوری سودیوم بی کربنات (NaHCO3) که معمولا با نام جوش شیرین شناخته می شود اضافه کنید.این کار KH را بدون دستکاری میزان GH به مقدار یک dh افزایش می دهد.جوش شیرین میزان PH آب را به وضع ثابت و پایدار 8.2 می رساند.

Rising Or Lowering PH بالا یا پایین بردن میزان PH

یکی  از راه های این کار افزودن مواد شیمیایی به آب است.در هر حال به علت وجود ظرفیت گنجایش (buffering capacity) در آب انجام این پروسه مشکل است. برای بالا یا پایین بردن PH به مقدار معین (و نگه داشتن آن در وضعیت ثابت و فیکس) در واقع باید میزان KH آب را نیز تغییر داد.روش معمول برای این کار اضافه کردن بافر به آب است که نتیجه آن PH ثابت و مطلوب است.جوهر نمک یا همان موریاتیک اسید یا هیدروکلریک می تواند برای کاهش PH استفاده شود.توجه داشته باشید که میزان مصرف به میزان ظرفیت گنجایش بافر آب بستگی دارد.برای عملی کردن شما آنقدر اسید به آب اضافه می کنید که ظرفیت گنجایش بکلی پر شود.وقتی این کار انجام شود ، کم کردن PH کاری آسان خواهد بود.

این نکته را به خاطر بسپرید که آبی که در نتیجه بدست آورده اید دارای KH بسیار کمی است که این KH کم باعث بوجود آمدن زمینه برای بالا رفتن میزان نیترات و به موازات آن نوسان PH می شود.به یاد داشته باشید که اسید بسیار خطرناک است و حتی آب فراوری شده شما هم قبل از انتقال به آکواریوم باید حتما تست و آزمایش شود.محصولاتی مانند PH DOWN و PH UP که در مغازه ها موجود اند بر پایه بافر اسید فسفریک هستند.اسید فسفریک PH رو بطور کلی روی 6.5 نگاه می دارد البته به میزان مصرف شما هم بستگی دارد.متاسفانه استفاده از اسید فسفریک عوارض بسیار بدی دارد و میزان فسفات آب را شدیدا افزایش می دهد و به موازات آن خزه و جلبک ها رشد می کنند.

کنترل رشد جلبک در آکواریوم با میزان فسفات بالای آب بسیار سخت است .یکی از راه های امن برای پایین آوردن PH بدون دستکاری میزان KH استفاده از حباب های دی اکسید کربن است .(CO2)CO2 در آب حل می شود و مقداری از این ماده حل شده به صورت اسید کربنیک است.اسیدکربنیک به صورت طبیعی میزان PH آب را کاهش می دهد.البته اگر این روش بخواهد مورد استفاده قرار بگیرد باید یک منبع CO2 به صورت دائم گاز را به صورت حباب داخل آب حل کند تا PH به حالت ثابت بافی بماند.به محض اینکه گاز CO2 در آب از بین برود و قطع شود PH به میزان قبلی خود به سرعت برمی گردد.وجود CO2 در آب همچنین باعث رشد بسیار بهتر گیاهان و همچنین بالا رفتن میزان اکسیژن محلول در آب برای تنفس بهتر ماهی ها می شود.کپسول های تولید گاز CO2 در مغازه های فروش تجهیزات آکواریوم یافت می شود.

(Softening your water (Loweing GH-سبک کردن آب یا پایین آوردن میزان GH

بعضی ماهی ها مانند دیسکس و تترا کاردینال نیاز به آب سبک دارند اما در آب سخت هم می توانند زندگی کنند ولی سختی آب مانع تنفس آنها می شود و ماهی ها خیلی زود با کوچکترین بیماری از بین خواهند رفت.بنابراین ممکن است شما به فکر سبک کردن آب خود بیفتید.بسیاری از دستگاه های آب سبک کن خانگی با استفاده از تکنولوژی تبادل یون کار می کنند.یعنی آنها یون کلسیم و منیزیم را حذف کرده و یون سدیم را جایگزین می کنند.به طور تکنیکی آب سبکتر شده است، ولی ماهی ماهی هایی که آب سبک را دوست دارند همچنین از سدیم متنفرند و برای آنها این آب سبک هیچ کمکی نمی شود بنابراین دستگاه های آب سبک کن خانگی برای آکواریوم غیر قابل استفاده هستند.ذغال سنگ نارس با خزه پوشیده شده یا گود گیاهی با خزه پوشیده شده هم آب را سبک می کند و هم GH را پایین می آورد.بهترین راه برای سبک کردن آب ، هوادهی و اسپری کردن آب برای یک یا 2 هفته در سطلی حاوی ذغال سنگ نارس است.برای مثال یک سطل بزرگ پلاستیکی تهیه کنید.مقدار زیادی ذغال سنگ درجه 1 جمع آوری کنید.سپس ذغال سنگ ها را بجوشانید.سپس ذغال را داخل یک متکای نازک (پارچه) بریزید و سپس آن را داخل سطل آب بگذارید.یک سنگ هوا برای اکسیژن دهی قرار دهید .بعد از 1 یا 2 هفته از این آب کهنه که سبک و اسیدی شده است برای هر دوره تعویض مقطعی مقداری از آب آکواریوم استفاده کنید.